Διάβαζα τις προάλλες μια ανάρτηση σε πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία δημοσιοποιήθηκε από φυσικό πρόσωπο του οποίου ο εργοδότης άρχισε να αποκόπτει από τις απολαβές του, ένα ποσό το οποίο αντιστοιχεί στην μηνιαία συνεισφορά του πρώτου σε Ταμείο Προνοίας.

Το άτομο αυτό, αναζητούσε τρόπους απαλλαγής από την συγκεκριμένη υποχρέωση, ενώ ταυτόχρονα διερωτώταν κατά πόσο η αποκοπή είναι νόμιμη ή κατά πόσο η συμμετοχή του σε ένα Ταμείο Προνοίας είναι βάσει νομοθεσίας, υποχρεωτική.

Ένοιωσα έκπληξη τόσο για τη δημοσίευση, η οποία προερχόταν από ένα άτομο σε σχετικά νεαρή ηλικία, αλλά περισσότερο ξαφνιασμένος από τον αριθμό ανταποκρίσεων στη συγκεκριμένη ανάρτηση αναδεικνύοντας, κατά την ταπεινή μου άποψη, μια γενικότερη άγνοια ως προς την λειτουργία του θεσμού των ταμείων Προνοίας.

Συνειρμικά η σκέψη μου μεταφέρθηκε στην κ. Petra Hielkema, Προέδρο της Ευρωπαϊκής Εποπτικής Αρχής Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων και στην περίφημη ομιλία της «demystifying pensions – απομυθοποιώντας τις συντάξεις» κατά την οποία ανάφερε, μεταξύ άλλων, πως «πολλοί λένε ότι δεν υπάρχει λόγος να ασχολείσαι με τις αποταμιεύσεις, διότι όταν θα βγεις σε σύνταξη δεν θα υπάρχουν χρήματα και ότι κάποιο «αόρατο χέρι» θα μεριμνήσει για σένα». Αυτό είναι βέβαια ένα τραγικό συμπέρασμα, αλλά όταν είσαι νεαρός, αντιμετωπίζεις το θέμα της σύνταξης ως ένα μακρινό θέμα και δεν ασχολείσαι.

Ωστόσο, όσον αφορά το θέμα της ανάρτησης, οφείλω να αναφέρω, πως δεν μπορώ παρά να κατανοήσω και να σεβαστώ πλήρως τους λόγους που οδήγησαν το συγκεκριμένο άτομο να προβεί στην εν λόγω ενέργεια, αφού δυστυχώς όλοι σχεδόν οι εργαζόμενοι, βιώνουν τις συνέπειες των πληθωριστικών πιέσεων σε τρόφιμα και καύσιμα, ενώ οι συνεχείς ανατιμήσεις στα επιτόκια δανεισμού, απορροφούν κάθε ικμάδα διαθέσιμου εισοδήματος, προκαλώντας αναβολή σε κάθε προσπάθεια συνταξιοδοτικής αποταμίευσης.

Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω πως λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητας, βίωσα αρκετές περιπτώσεις όπου οι εργαζόμενοι αντιδρούσαν στην ιδέα ίδρυσης ενός Ταμείου Προνοίας, προτρέποντας μάλιστα τον εργοδότη να καταβάλει το συγκεκριμένο ωφέλιμα υπό την μορφή αύξησης στις υφιστάμενες τους απολαβές, αγνοώντας πως η μακροπρόθεσμη αποταμίευση μέσω των επαγγελματικών Ταμείων Προνοίας θα τους διασφαλίσει πρόσθετο συνταξιοδοτικό εισόδημα.

Το πιο πάνω διακύβευμα ενισχύεται από το γεγονός ότι ένα από μεγαλύτερα θύματα της οικονομικής κρίσης, ιδιαίτερα κατά το έτος 2013, ήταν και τα Ταμεία Προνοίας τα οποία υπέστησαν σοβαρές ζημιές τόσο από το κούρεμα, όσο και από τις επενδύσεις, με αποτέλεσμα οι εργαζόμενοι να απωλέσουν την εμπιστοσύνη τους στον θεσμό των Συνταξιοδοτικών Ιδρυμάτων.

Παρόλα τα προβλήματα, ο δεύτερος πυλώνας εξασφάλισης επαρκούς συνταξιοδοτικού εισοδήματος, είναι σήμερα πιο αναγκαίος από ποτέ.

Η γήρανση του παγκόσμιου πληθυσμού, καθώς επίσης και η συρρίκνωση των τρεχουσών αλλά και μελλοντικών συνταξιοδοτικών παροχών προς τους εργαζόμενους, καθιστά την ανάγκη της μακροπρόθεσμης αποταμίευσης ζωτικής σημασίας.

Σήμερα στην Κύπρο υπάρχουν συνολικά περίπου 515.000 εργαζόμενοι και 165.000 συνταξιούχοι, το οποίο σημαίνει ότι για κάθε 1 συνταξιούχο έχουμε περίπου 3 εργαζόμενους. Δυστυχώς, αυτή η αναλογία αναμένεται να υποχωρήσει στο 1 προς 1,75 με αποτέλεσμα, μελλοντικά, να αναμένεται περισσότερη πίεση στα συνταξιοδοτικά συστήματα.

Λαμβάνοντας υπόψη αναλογιστικές μελέτες, για να συνεχίσει κάποιος να ζει στο ίδιο βιοτικό επίπεδο που ζούσε όταν εργαζόταν, θα πρέπει να έχει εισοδήματα ισοδύναμα με 70% του τελευταίου του μισθού. Δυστυχώς, στην Κύπρο υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ της συνταξιοδοτικής κάλυψης που προσφέρεται από το Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων και του συγκεκριμένου βιώσιμου ποσοστού σύνταξης, αφού ο συγκεκριμένος πυλώνας βρίσκεται σε θέση να αναπληρώσει περίπου το 40% του τελικού μισθού.

Συνεπώς, θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψιν τα πιο πάνω, αφού κινδυνεύουμε να καταλήξουμε σε σημείο όπου θα καταβάλλονται σε συνταξιούχους πενιχρές συντάξεις, χωρίς κάποιο οικονομικό μαξιλάρι για τις ανάγκες της τρίτης ηλικίας.

Πέραν από την ενίσχυση της αποταμίευσης, την προστασία του βιοτικού επιπέδου, την κοινωνική ευημερία και οικονομική ανάπτυξη, η παροχή του συγκεκριμένου συνταξιοδοτικού ωφελήματος αποτελεί για τον εργοδότη, ένα σημαντικό παράγοντα προσέλκυσης και παραμονής ικανού ανθρώπινου δυναμικού. Επιπρόσθετα, πέραν από τις φοροαπαλλακτικές ελαφρύνσεις, η προσφορά του συγκεκριμένου συνταξιοδοτικού ωφελήματος, μπορεί και πρέπει να εντάσσεται στις δράσεις της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης κάθε επιχείρησης.

Νοουμένου λοιπόν πως o συγκεκριμένος θεσμός λειτουργεί μέσα στα νομοθετικά πλαίσια του εφόρου Ταμείων Προνοίας και η Διαχειριστική Επιτροπή χειρίζεται το ενεργητικό του Ταμείου στα πλαίσια της συνετής διαχείρισης, ο δεύτερος πυλώνας μπορεί να προσδώσει μοναδικά οφέλη στους σημερινούς εργαζόμενους, προστατεύοντας το βιοτικό τους επίπεδο κατά την περίοδο της αφυπηρέτησής.

Κατά πόσο η διαχείριση των ωφελημάτων των μελών είναι προτιμότερο να εκτελείται απευθείας μέσω της επιτροπής η οποία είναι υπεύθυνη να προσλάβει επαγγελματία διαχειριστή ή μέσω συμμετοχής του ταμείου σε ένα πολύ – επιχειρησιακό ή πολύ-ασφαλιστικό σχέδιο, αυτά είναι κάποια άλλα θέματα που θα μας απασχολήσουν σε επόμενα άρθρα μας.

Ανδρέας Μιχαλιάς