Ο δημοφιλής κλάδος των κρυπτονομισμάτων έχει πλέον εισέλθει δυναμικά στην παγκόσμια χρηματαγορά καθώς έχει καταγράψει ένα εκρηκτικό ράλι κατά την διάρκεια των τελευταίων ετών.

Τα ψηφιακά νομίσματα και η τεχνολογία κρυπτογράφησης έχουν αποκτήσει φανατικούς θαυμαστές που προβλέπουν ότι τα κρυπτονομίσματα θα είναι το χρήμα του μέλλοντος και θα έχουν ανάλογη επιτυχημένη πορεία με αυτή του Διαδικτύου και του Χρυσού.

Οι υποστηρικτές θεωρούν το Bitcoin σαν τον νέο «ψηφιακό χρυσό» του πλανήτη, κρίνοντας ότι είναι ισάξιο ή επίσης ελκυστικότερο του παραδοσιακού χρυσού, εφόσον μοιράζονται ορισμένα πλεονεκτήματα όπως αυτό της σπανιότητας (μόνο 21 εκατ. Bitcoin θα δημιουργηθούν).

Αντιθέτως, όσο οι τιμές εκτοξεύονται σε νέα υψηλά άλλο τόσο πληθαίνουν οι πολέμιοι του κρυπρο-οικοσυστήματος που προειδοποιούν ότι πρόκειται για μια ακόμη καλοστημένη φούσκα, παρόμοια με όσες έσκασαν στα τελευταία 400 χρόνια, όπως «η κρίση της τουλίπας» του 1637 στην Ολλανδία, και τα παγκόσμια χρηματοοικονομικά κραχ του 1929, 1999 και 2008.

Τα πλεονεκτήματα του Bitcoin και Blockchain

Όταν ο προγραμματιστής-κρυπτογράφος με το ψευδώνυμο «Σατόσι Νακαμότο» οραματίστηκε την δημιουργία του πρώτου αποκεντρωμένου ψηφιακού νομίσματος το 2009 με το γνωστό σε όλους μας όνομα «Bitcoin», δεν θα μπορούσε να πιστέψει ούτε ο ίδιος την τεράστια επιτυχία του νομίσματος και την ευρεία αποδοχή της τεχνολογίας «Blockchain» που θα είχε 12 χρόνια μετά.

Με την επαναστατική για την τότε εποχή ιδιότητα του «αποκεντρωμένου» ψηφιακού νομίσματος, το Bitcoin δημιουργήθηκε για να διατηρείται ανεξάρτητο από τις νομισματικές πολιτικές των κυβερνήσεων οι οποίες ελέγχουν την αξία του εθνικού νομίσματος (fiat currency).

Το «Blockchain» προσέλκυσε μεγάλο ενδιαφέρον καθώς το αποκεντρωμένο του δίκτυο βασίζεται σε ένα σύστημα αλγοριθμικής κρυπτογράφησης, το οποίο εν τέλη έδωσε και την ονομασία του κλάδου «κρυπτονομίσματα».

Το πρωτοποριακό δίκτυο επιτρέπει την ψηφιακή μεταβίβαση και αποθήκευση σε ηλεκτρονικά πορτοφόλια (crypto wallets) μιας ψηφιακής περιουσίας (π.χ Bitcoin) χωρίς τον έλεγχο ή μπλοκάρισμα μιας κεντρικής ρυθμιστικής αρχής (Κεντρική τράπεζα) με την ασφάλεια ενός ηλεκτρονικού ιδιωτικού κλειδιού.

Οι συναλλαγές όλων των κρυπτονομισμάτων διενεργούνται και αποθηκεύονται σε ένα μητρώο δεδομένων και πληροφοριών σε δίκτυο «Blockchain», και επαληθεύονται από τους χρήστες του λογισμικού, χωρίς την ανάγκη ενός μεσάζοντα, με μειωμένη χρέωση, χωρίς χρηματικό όριο, και σε μικρότερο χρονικό διάστημα από τις εμπορικές τράπεζες.

Η ελκυστικότητα του Ethereum

Το Ethereum είναι το δεύτερο μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα μετά το Bitcoin, με κεφαλαιοποίηση κοντά στα $296 δις.

Το ψηφιακό αυτό νόμισμα ξεκίνησε να προσελκύει όλο και περισσότερους θεσμικούς επενδυτές καθώς διαθέτει μια πιο βελτιωμένη και αποδοτικότερη τεχνολογία έναντι του Bitcoin και των άλλων ψηφιακών νομισμάτων.

Οι απανταχού προγραμματιστές λατρεύουν το Ethereum το οποίο είναι μια ανοιχτή πλατφόρμα με δική του γλώσσα προγραμματισμού και η οποία μειώνει το κόστος και τον χρόνο στις συναλλαγές δικτύου. Επίσης, χρησιμοποιείται για την δημιουργία αποκεντρωμένων εφαρμογών, όπως τα διάσημα DeFI (Decentralized Finance) τα οποία συναλλάσσονται με το δικό της ψηφιακό νόμισμα, το Ether.

Με απλά λόγια, πάρα πολλές εφαρμογές έχουν κτιστεί στο δίκτυο του «Ethereum Blockcain», όπου οι χρήστες συναλλάσσονται μεταξύ τους σε Ether, αυξάνοντας προοδευτικά την ζήτηση και την τιμή του στην αγορά.

To Ether όπως και τα υπόλοιπα ψηφιακά νομίσματα έχει προσφέρει μεγάλες συγκινήσεις και αστρονομικά κέρδη στους επενδυτές. Αν κάποιος είχε επενδύσει $5,000 στις αρχές του 2016 στο Ethereum, το οποίο διαπραγματευόταν τότε κοντά στο $1 το νόμισμα, θα είχε γίνει πολυεκατομμυριούχος αν τα κατείχε έως στις αρχές Μαΐου 2021, όταν και η τιμή του κατέγραψε νέο ιστορικό υψηλό κοντά στα $4,400!!!.

Εκτόξευση λόγω αποδοχής από τους θεσμικούς επενδυτές

Σημαντικό ρόλο στην ιλιγγιώδη άνοδο της τιμής του Bitcoin από τα $0,05 σεντς το 2009 στα ιστορικά υψηλά των $65,000 στο τέλος Απριλίου 2021, επίδρασαν οι τεράστιες εισροές κεφαλαίων σε μια νεοσύστατη αγορά (σε σύγκριση με την αγορά μετοχών με ιστορία 100+ χρόνων) χωρίς μεγάλη προσφορά (ουσιαστικούς πωλητές) και εργαλεία διαπραγμάτευσης παραγώγων (derivatives).

Η υψηλή μεταβλητότητα και τα ιλιγγιώδη κέρδη στις τιμές του Bitcoin κατάφεραν να στρέψουν τα βλέμματα των κερδοσκόπων και αρχάριων μικροεπενδυτών οι οποίοι επιζητούσαν γρήγορα και μεγάλα κέρδη χρησιμοποιώντας κυρίως μόχλευση (leverage) στις πράξεις τους.

Επιπρόσθετα, ένας από τους κυριότερους λόγους που οδήγησε στην εκτόξευση του Bitcoin και των υπόλοιπων ψηφιακών νομισμάτων είναι η προοπτική πληθωρισμού σε συνδυασμό με τις πολιτικές των Κεντρικών Τράπεζων οι οποίες, όπως εξηγείται και πιο κάτω, δημιουργούν ανησυχία στους μικροεπενδυτές αναφορικά με την μελλοντική αγοραστική δύναμη των παραδοσιακών νομισμάτων.

Επενδυτικά κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου (hedge funds), ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά ταμεία (insurance & provident funds), παραδοσιακές επενδυτικές τράπεζες της Wall Street (Morgan Stanley, Goldman Sachs), και διαχειριστές κεφαλαίων (Blackrock) τοποθέτησαν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια στο ψηφιακό οικοσύστημα, πυροδοτώντας το πρόσφατο εκρηκτικό ράλι προς τα ιστορικά υψηλά.

Αντιστάθμιση πληθωριστικών κινδύνων και νομισματικής υποτίμησης

Τα εν λόγω θεσμικά χαρτοφυλάκια τοποθέτησαν στρατηγικά ένα μικρό ποσοστό του χαρτοφυλακίου τους (από 1%-5%) στα ψηφιακά νομίσματα αντί του χρυσού για αντιστάθμιση του αναδυόμενου πληθωριστικού κινδύνου, την υποτίμηση των εθνικών νομισμάτων, και τον αρνητικών επιτοκίων.

Οι επενδυτές προτίμησαν την ασφάλεια των «αποκεντρωμένων» ψηφιακών νομισμάτων για να προστατεύσουν τα χαρτοφυλάκια τους από την μειωμένη αγοραστική αξία των νομισμάτων και τον πληθωρισμό που δημιούργησαν τα μεγάλα νομισματικά (τύπωμα χρήματος) και δημοσιονομικά πακέτα στήριξης από όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας του κορονοϊού.

Έλον Μάσκ και ο ρόλος του στα κρυπτονομίσματα

Καταλυτικό ρόλο στην ευρεία αποδοχή και αναγνωρισιμότητα των κρυπτονομισμάτων διαδραμάτισε ο Έλον Μάσκ, ο χαρισματικός εκτελεστικός διευθυντής της αμερικανικής βιομηχανίας ηλεκτρικών οχημάτων Tesla, και ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος στον πλανήτη με περιουσία κοντά στα $150 δισεκατομμύρια.

Ο Μάσκ ήταν από τους πρώτους υποστηρικτές στην δημιουργία ενός αποκεντρωμένου νομισματικού συστήματος μακριά από κεντρικές ρυθμιστικές αρχές. Με συνεχείς δημοσιεύσεις στο Twitter υπέρ του Bitcoin και του δημοφιλή ψηφιακού νομίσματος Dogecoin, ο Μασκ παρότρυνε τους επενδυτές υπέρ των κρυπτονομισμάτων, αδιαφορώντας για τις κατηγορίες εναντίον του για χειραγώγηση των τιμών.

Η κίνηση που άλλαξε τα δεδομένα και έστρεψε τα βλέμματα την παγκόσμιας κοινής γνώμης υπέρ του Bitcoin, ήταν όταν στις αρχές του 2021 η Tesla ανακοίνωσε την αγορά $1,5 δις. σε Bitcoin και την αποδοχή του ως μέσο πληρωμής για τα προϊόντα της.

Αυτή η κίνηση της Tesla και του Ελον Μασκ σόκαρε ευχάριστα τους επενδυτές, με την τιμή του Bitcoin να ξεπερνά τότε τις $50,000, ενώ η τιμή του Ethereum να υπερπηδά το φράγμα των $1,000 για πρώτη φορά, ανοίγοντας τον δρόμο προς τα ιστορικά τους υψηλά λίγες εβδομάδες αργότερα.

Το παράδειγμα της Tesla ακολούθησαν και άλλες εταιρείες κολοσσοί όπως η Paypal, Mastercard, Square, Fidelity, και η ομάδα μπάσκετ του NBA Dallas Mavericks, η οποία ανήκει στον Μαρκ Κουμπαν, έναν άλλον αυτοδημιούργητο δισεκατομμυριούχο, και μεγάλο θαυμαστή των κρυπτονομισμάτων.

Τα κρυπτονομίσματα διχάζουν τους οικονομολόγους

Τα πλεονεκτήματα και η απροσδόκητη επιτυχία των κρυπτονομισμάτων προκαλούν μεγάλη διχογνωμία ανάμεσα στους οικονομολόγους ανά τον κόσμο, δημιουργώντας δικαιολογημένα φανατικούς εχθρούς αλλά και ένθερμους υποστηρικτές.

Οι οικονομολόγοι αμφισβητούν το Bitcoin καθώς θεωρούν ότι το ψηφιακό νόμισμα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν χρήμα για την αγορά και πώληση αγαθών και υπηρεσιών καθώς δεν έχει ακόμη σταθερή αξία, για να αποδεχτεί σαν μέσο πληρωμής από την ευρεία μάζα του πληθυσμού και των επιχειρήσεων.

Οι τεράστιες ημερήσιες διακυμάνσεις και η έλλειψη προσφοράς που θα μπορούσαν να περιορίσουν την καθημερινή εμπορική χρήση του σε μια αναπτυσσόμενη παγκόσμια οικονομία, αποτρέπουν τους οικονομολόγους να εντάξουν το Bitcoin σαν μια ουσιαστική εναλλακτική λύση έναντι των εθνικών νομισμάτων, όπως του «βασιλιά» δολαρίου και του ευρώ.

Τα εθνικά νομίσματα έχουν μία σταθερή αξία η οποία υποστηρίζεται από την κεντρική τράπεζα και τις αποδόσεις της εγχώριας οικονομίας ενώ η αξία των κρυπτονομισμάτων δεν υποστηρίζεται από κανένα χρηματοπιστωτικό οργανισμό παρά μόνο από τις δυνάμεις της ζήτησης και προσφοράς.

Κεντρικές Τράπεζες αμφισβητούν τα κρυπτονομίσματα

Μια αμφιλεγόμενη ιδιότητα της αγοράς είναι ότι οι συναλλαγές σε κρυπτονομίσματα γίνονται μέσω εικονικών ηλεκτρονικών διευθύνσεων χωρίς να συνδεθεί η πραγματική ταυτότητα του χρήστη.

Αυτή η ιδιότητα της «ανωνυμίας» αρχικά προσέλκυσε άτομα που ενδιαφέρονταν για την παράκαμψη από τον έλεγχο της Κεντρικής τράπεζας για ξέπλυμα μαύρου χρήματος, φοροδιαφυγής, και χρηματοδότησης τρομοκρατίας.

Η παράκαμψη του νόμιμου και ελεγχόμενου ρυθμιστικού πλαισίου πυροδότησε έντονες αντιδράσεις από το σύνολο των Κεντρικών τραπεζών, οι οποίες έχουν ξεκινήσει μία προσπάθεια εφαρμογής ρυθμιστικού και νομοθετικού ελέγχου στο ψηφιακό οικοσύστημα.

Μεγάλες απώλειες κατά τον μήνα Μάϊο

Η αγορά των κρυπτονομισμάτων απώλεσε μέχρι και $1 τρις. δολ. από την συνολική της αξία κατά τον μήνα Μάϊο, παρόλο που είχαμε την πρώτη υιοθέτηση του Bitcoin ως νόμιμο νόμισμα από την χώρα του Ελ Σαλβαδόρ της Κεντρικής Αμερικής.

Μολονότι η αγορά είναι συνηθισμένη στην ακραία μεταβλητότητα, με σημαντικές διορθώσεις και ανόδους της τάξης του 20%-40% πρόσφατο παρελθόν, εντούτοις η υποχώρηση κατά 50% σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα καταγράφηκε ως μία από τις πιο βίαιες διορθώσεις των τελευταίων χρόνων.

Όταν οι τιμές των δύο μεγαλύτερων κρυπτονομισμάτων, του Bitcoin και του Ethereum, διαπραγματεύονταν κοντά στα ιστορικά υψηλά τους κατά το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου, η συνολική κεφαλαιοποίηση του κλάδου ανερχόταν κοντά στα $2,5 τρις, ενώ λίγες εβδομάδες αργότερα η τρέχουσα αξία του δεν ξεπερνούσε τα $1,5 τρις.

Οι αιτίες της μεγάλης πτώσης είναι σημαντικές και θεμελιώδεις για τον αποκεντρωμένο κλάδο, επηρεάζοντας αρνητικά το επενδυτικό κλίμα, στο οποίο αντανακλάται και η αδυναμία των αγοραστών να ξανανεβάσουν τις τιμές προς τα προηγούμενα υψηλά όπως συνέβαινε πάντοτε κατά την διάρκεια του 12ετούς ανοδικού κύκλου.

Αρχικά, ο «Mr. Bitcoin» Έλον Μάσκ σόκαρε την αγορά μετά την ανακοίνωση της εταιρείας του Tesla για την μη αποδοχή Bitcoin ως μέθοδο πληρωμής για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων λόγω ανησυχιών για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Ακολούθησε η απαγόρευση της εξόρυξης, διαπραγμάτευσης, και το κλείσιμο τοπικών ανταλλακτηρίων κρυπτονομισμάτων από την Κίνα, και ο φόβος για αυστηροποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου για τα ψηφιακά νομίσματα από τις ΗΠΑ, Κίνα, και άλλες χώρες.

Το χρήμα του μέλλοντος ή νομισματική φούσκα?

Παρά την πρόσφατη βίαιη οπισθοχώρηση, οι υποστηρικτές των κρυπτονομισμάτων δεν πανικοβάλλονται καθώς το Bitcoin βρίσκεται 300% υψηλότερα από την αρχή του χρόνου, ενώ το δεύτερο μεγαλύτερο κρυπτονόμισμα, το Ether, καταγράφει άνοδο 1.000% στην ίδια περίοδο.

Οι τελευταίοι θεωρούν ότι το οικοσύστημα των κρυπτονομισμάτων θα αντέξει τις συντονισμένες επιθέσεις, και αυτό θα διασφαλίσει την είσοδο ενός ψηφιακού και αποκεντρωμένου χρήματος στην καθημερινή μας ζωή.

Επίσης το παράδειγμα του Ελ Σαλβαδόρ για υιοθέτηση ενός ψηφιακού νομίσματος ως νόμιμου χρήματος αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλες χώρες, δημιουργώντας ένα αποδοτικό και παγκόσμια ενοποιημένο αποκεντρωμένο δίκτυο ψηφιακών πληρωμών.

Αντιθέτως, οι απαισιόδοξοι οικονομολόγοι θεωρούν ότι αυτή η σύγχρονη νομισματική φούσκα είναι έτοιμη να σκάσει καθώς η μεγάλη αύξηση στις τιμές του Bitcoin και των υπόλοιπων ψηφιακών νομισμάτων είναι δυσανάλογη προς τις πραγματικές οικονομικές τους δυνατότητες.

Η επερχόμενη εφαρμογή αυστηρότερου ρυθμιστικού και νομοθετικού ελέγχου στο ψηφιακό οικοσύστημα, και η έκδοση εθνικών ψηφιακών νομισμάτων (γουάν, δολαρίου, γεν ή ευρώ) που θα εκδίδονται από τις αντίστοιχες κεντρικές τράπεζες, θα περιορίσουν την ζήτηση από τους διαχειριστές επενδυτικών χαρτοφυλακίων.

Τέλος, η αύξηση της μεταβλητότητας κατά τις τελευταίες εβδομάδες αποτελεί πλήγμα για την δυναμική της ανόδου των κρυπτονομισμάτων, καθώς προβληματίζουν έντονα τους συντηρητικούς θεσμικούς επενδυτές για αποδοχή του Bitcoin ως το κατάλληλο περιουσιακό στοιχείο για αντιστάθμιση των πληθωριστικών και νομισματικών κινδύνων έναντι του παραδοσιακού χρυσού.

Συμπέρασμα

Εν κατακλείδι ο υποφαινόμενος δεν είναι ούτε υπέρ αλλά ούτε και εναντίων του νέου φαινομένου των κρυπτονομισμάτων.

Αφενός, η αναζήτηση αποδόσεων εκ μέρους των επενδυτών είναι διαχρονική και αφετέρου σίγουρα ή προοπτική του γρήγορού κέρδους είναι ελκυστική. Επιπρόσθετα, πέραν από την προσφορά αυτών των εναλλακτικών επενδύσεων, υπάρχουν παράπλευρες θετικές εξελίξεις όπως για παράδειγμα η δημιουργία θέσεων εργασίας αφού ο αριθμός των εταιρειών που ασχολούνται με το συγκεκριμένο τομέα έχουν εκτοξευθεί. Παράλληλα, ο «ανταγωνισμός» μεταξύ των κρυπτονομισμάτων, όπως Bitcoin, Litecoin, Ripple, Ethereum και οι τεχνολογικές καινοτομίες που αυτά ενσωματώνουν, όπως το Blockchain, αναμένεται να λειτουργήσουν ευνοϊκά για τους καταναλωτές, αφού το επίσημο χρηματοπιστωτικό σύστημα θα αναγκαστεί να προσαρμοστεί μειώνοντας τα κόστη που κρύβονται στις παραδοσιακές μεθόδους πληρωμής και τις προμήθειες ώστε να προλειάνει το έδαφος για έναν νέο κόσμο χωρίς μετρητά (cashless economy).

Ωστόσο, η ιστορία μας έχει διδάξει πως η ανεξέλεγκτη και χωρίς μελέτη έκθεση σε καινούργιες επενδύσεις, ενδεχομένως να αποφέρει σημαντικές ζημιές. Για παράδειγμα, αν λάβουμε υπόψη πως ένα tweet του κ. Μάσκ μπορεί να αποφέρει σε ένα κρυπτονόμισμα μια μείωση της τάξης του 50%, τότε πως μπορεί κάποιος να ισχυριστεί πως η τοποθέτηση σε κρυπτονομίσματα αποτελεί επένδυση και όχι κερδοσκοπία?

Συνεπώς, η λύση μπορεί να είναι η επίσημη αποδοχή των κρυπτονομισμάτων με ταυτόχρονη όμως υιοθέτηση ενός αυστηρότατου νομοθετικού πλαισίου μέσω των Κεντρικών Τραπεζών των Κεφαλαιαγορών και άλλων επίσημων εποπτών, το οποίο θα ρυθμίζει τα θέματα τα οποία θα αφορούν επενδύσεις, συναλλαγές, λογιστικούς χειρισμούς, χρήση κρυπτονομισμάτων για παράνομες δραστηριότητες καθώς και άλλες πολλές προκλήσεις που πιθανώς να προκύψουν.